Sporen van Erasmus
intro

de 5 afleveringen: lees verder  >

Sporen van Erasmus
5-delige serie over leven en werken van de humanist Erasmus (?1469 - 1536) en zijn hedendaagse erfgoed.

Pas toen hij tegen de veertig liep wist Erasmus zeker met welke naam hij zijn geschriften voortaan zou ondertekenen Erasmus Roterodamus, nadat hij eerder Erasmus natus Rot., Herasmus Rotterdammus en Erasmus Rotterdammensis had uitgeprobeerd. Het feit dat hij de plek waar hij geboren was absoluut aan zijn naam wilde koppelen, getuigt ervan dat hij zijn afkomst niet verloochende, hoe boers, lomp, ordinair en onbeschaafd hij zijn landgenoten soms ook vond. Erasmus schreef ooit dat hij het van ijdelheid vond getuigen als een land er prat op ging een mens te hebben voortgebracht die groot werd door eigen inspanning en niet door de hulp van dat land. Het vaststellen dat Erasmus door de tijden heen de bekendste en grootste geleerde is die Nederland ooit heeft voortgebracht, is een constatering die een verplichting met zich meebrengt: weten wie Erasmus is.

Erasmus is een van de bekendste geleerden ter wereld. Talloze wetenschappers besteden hele carrières aan zijn gedachtegoed, zijn naam wordt over heel de wereld te pas en te onpas gekozen als statusrijk embleem, zijn ideeën en opvattingen zijn verbazingwekkend actueel en zijn woorden hebben de literaire tand des tijds voortreffelijk doorstaan.. Zijn naam roept associaties op met humanisme, vrede en tolerantie, de meeste mensen hebben wel eens van De Lof der Zotheid gehoord en sommigen herinneren zich nog uit de geschiedenisles dat het tussen Erasmus en Luther niet helemaal spoorde. De mensen, die daadwerkelijk iets van hem gelezen hebben, hem in zijn tijd weten te plaatsen, zijn invloed kunnen overzien en begrijpen hoe actueel veel van zijn denken nog is, vormen een klein, een te klein gezelschap.

De serie treedt letterlijk in de voetsporen van Erasmus. Deze reiziger die heel Europa doorkruist deels uit noodzaak om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien, maar veel meer nog vanuit een gedrevenheid om met behulp van manuscripten, boeken, geleerden en drukkers zijn ideeën zo breed mogelijk te verspreiden, heeft het zelden ergens langer dan een paar jaar uitgehouden. Pas aan het eind van zijn leven als het hem vanwege zijn slechte gezondheid fysiek veel te zwaar wordt, stopt hij met reizen. Nederland, België, Frankrijk, Engeland, Italië, Duitsland en Zwitserland mochten zich ooit verheugen in zijn aanwezigheid en het zijn die landen, waar deze programma's ons heen zullen voeren.

De serie berust op twee gelijkwaardige componenten, die in elk van de vijf afleveringen terugkomen, een historische en een hedendaagse, die elkaar voortdurend afwisselen en die onderling een organische samenhang vertonen. Vijf eeuwen zijn er verstreken, sinds Erasmus zijn naam op deze wereld vestigde en hoeveel er in die tijd ook veranderd is, het is verbazingwekkend om te zien hoeveel er hetzelfde is gebleven. Vrijwel alle belangrijke thema's en ideeën, waar Erasmus zich in zijn tijd druk over maakte, kennen een verwante problematiek in het heden. Het is die universaliteit van zijn gedachtegoed, waarin de mens centraal staat, die die overbrugging van vijf eeuwen tot een fascinerend spel kan maken.

Indien in de scenario's af en toe de historische aspecten lijken te domineren dan is het goed om te beseffen dat het verbeelden van het verleden meer geënsceneerd en bedacht moet worden dan het heden, dat per definitie aanwezig is. Ook wat de gesprekken betreft is het makkelijker een verwachting van de loop van een gesprek over de historische aspecten te verwoorden, omdat de te interviewen mensen daarover veelal uitgebreid gepubliceerd hebben, terwijl het hedendaagse betoog zich toch vooral tezamen met interessante gesprekspartners speciaal voor deze programma's zal moeten ontwikkelen.

De serie is niet chronologisch van opzet, ook al speelt de eerste aflevering zich af in Nederland, waar hij geboren is en speelt Bazel, waar hij gestorven is, een hoofdrol in de laatste aflevering. In elke aflevering is gezocht naar een interessant samengaan van het betreffende land met een thema, dat voor Erasmus belangrijk is geweest en tegelijkertijd in dat land een relevante hedendaagse invalshoek biedt.

• Uitgezonden: Humanistische Omroep, 2002
• Vertoning Museum Gouda, 2016

• Documentaire
• ± 50 minuten per aflevering
• Opnamemateriaal: DVCam
• Screening: DIGIBeta / VHS

Copyrights © NGN produkties, 2002

de 5 afleveringen: lees verder  >